O Estonii

Estonia to niewielki kraj w Europie Północnej, liczący nieco ponad 1,3 miliona mieszkańców. Powierzchnia kraju liczy 45 339 km² i jest w dużej części zalesiona. Estonia posiada również ponad 1500 wysp i wysepek, z których większa część nie jest zamieszkała. Stolicą jest Tallinn, którego średniowieczna starówka została wpisana na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Drugim największym miastem jest Tartu, które było i jest prężnie rozwijającym się ośrodkiem kulturalnym i naukowym estońskiej inteligencji. Trzecim największym miastem jest Narwa, która jest miastem granicznym z Rosją i stanowi dość ważny węzeł logistyczny między Europą, a Rosją. Republika Estońska jest krajem o zabarwieniu skandynawskim lecz z dominującymi silnymi wpływami kultury niemieckiej wynikającymi z historii kraju. Posiada dość liczną mniejszość rosyjską.

Republika Estońska jest republiką parlamentarną, której przewodzi premier i prezydent. Rząd przykłada dużą wagę do społeczeństwa obywatelskiego i poszanowania prawa. Kraj jest podzielony na piętnaście prowincji, które z kolei dzielą się 227 gmin wiejskich i miejskich. Głównym aututem gospodarczym Estonii jest duża komputeryzacja państwa, silnie rozwinięty przemysł maszynowy, elektroniczny, meblarski, chemiczny, spożywczy i rybołóstwo. Port w Tallinnie jest jednym z większych portów europejskich i stanowi dogodne połączenie Europy Wschodniej ze Skandynawią. Od 2011 roku w kraju obowiązującą walutą jest Euro. Wcześniej obowiązywała Korona Estońska. Językiem urzędowym jest estoński, ale obywatele wykazują się dość dobrą znajomością języka angielskiego, niemieckiego, fińskiego i rosyjskiego.

Estonię z Polską łączy wiele. Głównie w aspektach gospodarczych i historycznych. Przez lata zaborów uniwersytet, w ówczesnym Dorpacie (aktualnie Tartu), był miejscem dość liberalnym, gdzie młodzi studenci z Polski mogli swobodnie realizować się pod kątem naukowym, kulturalnym i narodowym. W 1918 roku kraj ten podobnie jak Polska odzyskał niepodległość. Oba kraje pozostawały ze sobą w dobrych stosunkach polityczno-gospodarczych. Katalizatorem współpracy nowo odrodzonych krajów był generał Johan Laidoner, który w 1911 roku poślubił polską szlachciankę Marię Kruszewską, która następnie została pierwszą damą przedwojennej Republiki Estońskiej. Johan Laidoner w 1928 roku złożył oficjalną wizytę w Warszawie jako naczelny wódz Estonii. W 1930 roku jako honorowy prezes stanął na czele Towarzystwa Polska-Estonia z siedzibą w Tallinnie. We wrześniu 1939 roku pomógł w ucieczce internowanego w Tallinnie polskiego okrętu podwodnego ORP „Orzeł”, co skutkowało dramatyczną dla jego kraju reakcją ZSRR. Sam Laidoner znał język polski w stopniu pozwalającym na swobodne nim operowanie. Odznaczony licznymi medalami i orderami polskimi. Dzięki jego osobie rozpoczęła się prężna wymiana intelektualna, kulturalna, gospodarcza i militarna między przedwojenną Polską i Estonią.

W latach 30. XX wieku rozpoczęła się również emigracja robotników i rzemieślników z Polski do Estonii. Szacuje się, że było ich około tysiąca i skupili się głównie w ośrodkach przemysłowych takich jak Tallinn, Narwa i Tartu. Był to impuls to powstania polskich organizacji w Estonii. W 1929 roku został założony w Tartu, Związek Narodowy Polski „Jutrzenka”, a rok później w Tallinnie powstał Związek Narodowy Polaków w Estonii. Organizacje te kładły główny nacisk na rozwijanie działalności kulturalno-oświatową, pod postacią bibliotek, teatrów amatorskich, chórów i kółek kształcących z zakresu języka polskiego, historii i geografii. W latach 1937-39 w Estonii pracowało prawie 4 tysiące sezonowych robotników rolnych z Polski. Część z nich zdecydowała się osiąść w Estonii na stałe. W przeddzień wybuchu II-gie Wojny Światowej mniejszość polska w Estonii liczyła około 1,5 tysiąca osób. Na dzień dzisiejszy mniejszość polska w Tallinnie liczy ponad 1800 osób, a jej przedstawiciele zamieszkują głównie miasta Tallinn i Tartu.

Po II wojnie światowej Estonia i Polska przypadły sowieckiej strefie wpływów i pozostawały w niej do upadku Żelaznej Kurtyny. Polska „Solidarność” i jej działalność na terenie kraju, były impulsem do powstania ruchu „Śpiewającej Rewolucji” w Estonii. Ostatecznie Polska, w 1989 roku, w ramach przemian ustrojowych, odzyskała ponownie niepodległość 31 grudnia 1989 roku, a Estonia wyzwalając się ze Związku Radzieckiego również niepodległość odzyskała 20 sierpnia 1991 roku. Od tego momentu obydwa państwa dążyły do dołączenia do Unii Europejskiej i wyrównania nierówności między krajami Europy Zachodniej, a krajami byłego Związku Radzieckiego. Przyjęcie Polski i Estonii do Unii Europejskiej nastąpiło w 2004 roku. W tym samym roku Estonia przystąpiła do NATO, gdzie wraz innymi krajami nadbałtyckimi, Polską i Słowacją stanowią wschodnią flankę Sojuszu Północnoatlanckiego.

Na dzień dzisiejszy obydwa kraje łączą przyjazne stosunki międzynarodowe i gospodarcze, polegające na wymianie myśli technologicznej, handlowej i intelektualnej. Ułatwia to wiele umów międzynarodowych. Cyfryzacja społeczeństwa, która postępuje, a jej liderem w Europie jest zwłaszcza Estonia, wprowadziła ten kraj w tzw. „chmurę”. E-rezydencja dla obcokrajowców chcących prowadzić działalność gospodarczą na terenie Estonii lub jej terytorium, to obecnie sztandarowy program gospodarczy tego niewielkiego acz znaczącego kraju.

Jacek Cielecki – estoński pasjonat.